Een hond opvoeden kan best ingewikkeld zijn. Je bent natuurlijk gek op hem, maar soms doet een hond dingen die je niet wilt: blaffen naar bezoek of mensen op straat. Grommen naar andere honden, dingen stukbijten of hij komt gewoon niet als je hem roept. Ook als hondenoppas kan het enorm frustrerend zijn dat sommige honden zich niet gedragen. Wil je hond jou nu gewoon de baas zijn? Of is er iets anders aan de hand?
Lange tijd hebben hondentrainers gedacht volgens de 'dominantietheorie'. Deze ging er vanuit dat een hond van nature graag de baas wil spelen en allerlei trucs uithaalt om bovenaan de rangorde te staan. Veel ongewenst gedrag zoals agressie of niet luisteren werd verklaard vanuit deze theorie: de hond zou proberen de leider te zijn. Als baasje moest je daarom zelf een dominante leidersrol innemen en het ongewenst gedrag onderdrukken met correcties of straf. Maar deze dominantietheorie blijkt niet te kloppen.
Harmonie in de roedel
Het onderzoek is destijds gebaseerd geweest op wolven in gevangenschap. Wolven in de natuur gedragen zich echter veel harmonieuzer. Hun roedels lijken wel wat op onze gezinnen. Ook onze huishond gedraagt zich meer volgens dit 'roedelmodel'. Dat betekent dat honden graag vrienden wil zijn met alle gezinsleden. Ze willen niet graag de baas spelen, maar juist in harmonie leven met de baas.
Wilde wolven (en ook honden) houden niet van ruzie en strijd. Er zijn wel rangen in roedels, maar die kunnen wisselen al naargelang de situatie. De leider is degene die op dat moment het beste in staat is om de groep te begeleiden. Maar die rol kan ook best afgestaan worden als dat nodig is.
Maar waarom is mijn hond dan stout?
Als je hond niet de baas wil spelen, waarom gedragen sommige honden zich dan zo ongehoorzaam? Waarom blaft een hond bijvoorbeeld? Of waarom zijn honden soms aggressief? Daar kunnen heel veel redenen voor zijn. Gelukkig helpt de hond ons een beetje met zijn lichaamstaal.
Je hond geeft al tijdig subtiele waarschuwingssignalen. Als een hond bijvoorbeeld tijdens een wandeling al van ver een andere hond ziet aankomen, let dan goed op zijn houding en gedrag. Misschien laat hij al zien dat hij bang is: staart omlaag, likken van de lippen, gapen: het zijn tekenen dat de hond zich niet prettig voelt en met rust gelaten wil worden. Als een baasje of hondenoppas deze signalen mist en de honden toch laat kennismaken kan het mis gaan: de hond haalt uit of bijt. De hond krijgt dan de schuld, want 'is agressief', terwijl hij in realiteit bang was en al had gewaarschuwd.
Hetzelfde geldt voor situaties in huis. Misschien gebeuren er dingen in huis waar je hond stress of ongemak door ervaart: drukke kinderen, geen goede rustplaats of juist te weinig activiteit en stimulans. Misschien is je hond simpelweg verlegen of onzeker en gaat hij ter compensatie zich 'stoer' gedragen.
Leer dus de lichaamstaal van je hond kennen zodat je begrijpt wat hij nodig heeft om in balans te blijven.
Heeft een hond een sterke leider nodig?
Een hond heeft vooral een betrokken, geduldige en duidelijke baas nodig. Dat betekent dat er veel tijd nodig is om het gedrag van je hond te bestuderen om te begrijpen waarom hij bepaald gedrag vertoont. Als een hond blijft blaffen en uitvallen naar mensen of maar niet luistert als je roept, dan zijn daar verschillende oorzaken voor. Misschien is hij bang, verveeld, gestrest, heeft hij te veel energie, is hij ziek of getraumatiseerd.
Verder is de rol van de leider niet om alle 'macht te hebben'. Je hoeft dus echt niet eerder dan je hond te eten, of als eerste de deur door te lopen om aan te geven dat jij de baas bent. Een hond snapt dat helemaal niet, hij raakt enkel in verwarring. Ook honden die voorop lopen tijdens het wandelen doen dit niet omdat ze de baas willen zijn. Het is eerder andersom. In een roedel loopt de leider achterop en houdt het overzicht over de groep. Als jouw hond een paar meter voor jou loopt doet hij dat eigenlijk om de boel te 'verkennen'. Schattig he? Lees meer over het uitlaten van een hond.
Wel is het belangrijk om duidelijk aan te geven wat je van de hond verlangt en om consequent te zijn. De huishond wil ons van nature graag pleasen, dus hij doet graag z'n best voor je. Hij zal misschien niet alles gelijk begrijpen maar hij zal alles in het werk stellen om jou trots en blij te maken!
Hoe moet ik mijn hond dan opvoeden?
Natuurlijk gelden er in elk huis regels. En die zijn vooral bedoeld om prettig samen te leven, niet om een machtsstrijd uit te vechten. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat je niet wilt dat je hond op bed ligt. Nu zal je hond misschien graag op je bed willen liggen omdat het een fijne plaats is en omdat hij graag bij jou ligt. Het is tenslotte een sociaal dier! Straf hem daarom niet voor zijn gedrag maar leidt zijn gedrag om: lok hem naar een plek waar hij wel mag komen en beloon hem daar uitbundig.
Waarom werkt straffen niet?
Straffen kan weliswaar effectief zijn maar kan op de lange termijn problemen opleveren. Je ziet het soms bij populaire televisieprogramma's waar een korte correctie ervoor zorgt dat een hond plotseling luistert. De hond gehoorzaamt wel, maar doet dat onder stress omdat hij bang is voor straf. De band tussen baas en hond is dan gebaseerd op wantrouwen en angst.
Beter is het om goed gedrag te belonen en ongewenst gedrag om te leiden. Kauwt je hond op een schoen? Geef hem iets waar hij wel op mag kauwen. Blaft hij naar voorbijgangers? Leidt hem af met een spelletje en beloon. Valt hij uit naar andere honden? Vang zijn aandacht met wat lekkers en beloon uitbundig als hij de andere hond negeert of lief doet. Deze aanpak duurt wat langer en vereist wat meer geduld. Maar dan ontwikkel je wel een levenslange band met je hond gebaseerd op vriendschap en vertrouwen.
Praat met je hondenoppas
Wordt jouw hond regelmatig uitgelaten door een hondenoppas of verblijft je hond soms bij een hondenoppas thuis? Vertel je hondenoppas dan zoveel mogelijk over je hond zodat de oppas weet hoe jouw hond zich gedraagt in sociale situaties. Vertel de oppas waar je hond bang voor is, met wat voor honden hij graag speelt, wanneer wel en niet, wat hij leuk vindt en wat juist niet. Vertel de oppas over de lichaamstaal en het karakter van je hond. Zo kan de hondenoppas probleemgedrag helpen voorkomen en de harmonie in de 'roedel' bewaken.
